Algemene principes

Antibiotische profylaxe bij operatieve ingrepen is geïndiceerd afhankelijk van:

• Het geschatte infectierisico. Laag risico = electieve ingreep in niet-geïnfecteerd gebied zonder openen van een met bacteriën gekoloniseerde tractus. Bij andere omstandigheden (‘besmette’ ingrepen) is een hoger risico te verwachten.
• Ingrepen waarbij lichaamsvreemd materiaal zoals een prothese of platen/schroeven wordt geplaatst; gezien de ernstige gevolgen van geïnfecteerd materiaal altijd profylaxe geven.

Het antibioticum van keuze is afhankelijk van het operatiegebied.

• Staphylococcus aureus is de voornaamste verwekker van wondinfecties, dus in de regel moet het antibioticum van keuze hier werkzaam tegen zijn.
• Voor besmette ingrepen onder het diafragma is een spectrum gericht tegen de voornaamste Enterobacterales uit de darm vereist.
• Bij darmchirurgie en sommige operaties in het KNO-gebied dient een middel met anti-anaerobe activiteit toegevoegd te worden.

De volgende algemene maatregelen of principes zijn verder belangrijk om in acht te nemen:

• Profylaxe wordt altijd intraveneus gegeven (tenzij anders aangegeven); dosering volgens doseringentabel / volgens kinderformularium.
• Bij voorkeur wordt voor profylaxe een antibioticum gekozen wat niet gebruikt wordt in empirische behandelregimes.
• Lokale keuze baseren op lokale voorkeursmiddelen en resistentiepatronen.
• Een gelijkwaardig alternatief voor cefazoline + metronidazol is amoxicilline/clavulaanzuur.
• Kolonisatie kweken kunnen bij bepaalde indicaties richting geven voor specifieke antibiotische profylaxe anders dan in dit protocol aangegeven.
• Bij bekende MRSA-dragers wordt geadviseerd vancomycine toe te voegen aan een cefalosporine of te gebruiken in plaats van cefazoline als profylactisch regime.
• In geval van allergieën voor bepaalde antibiotica; overleg met de kinderinfectioloog of microbioloog voor een alternatief.
• Doseren en timing van antibiotische profylaxe volgens doseringentabel aan einde van dit document/volgens kinderformularium. Profylactisch antibiotica is in het algemeen enkel peroperatief van nut en één enkele dosis heeft de voorkeur. Op grond van de duur van de operatie, de halfwaardetijd van het antibioticum en de hoeveelheid bloedverlies tijdens de operatie kunnen extra peroperatieve dosis worden toegediend. (zie ook doseringentabel)
• Profylaxe langer dan 24 uur na een ingreep wordt niet aangeraden. Controleer postoperatief altijd of de operateur besloten heeft tot pre-emptieve therapie of behandeling van een peroperatieve complicatie.